اشتراک گذاری:
در دوران جنگ، به‌ویژه جنگ‌های نوین که بیشتر بر حوزه روانی، اطلاعاتی و شناختی متمرکز هستند، ارتقای سطح سواد رسانه‌ای به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای پدافند غیرعامل، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. سواد رسانه‌ای به معنای توانایی درک، تحلیل و ارزیابی پیام‌های رسانه‌ای و تشخیص اخبار درست از نادرست است؛ مهارتی که می‌تواند جامعه را در برابر هجمه‌های رسانه‌ای و جنگ روانی دشمن مقاوم سازد و تاب‌آوری اجتماعی را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
یکی از نخستین نقش‌های سواد رسانه‌ای در ایام جنگ، کاهش اضطراب و ترس عمومی است. در شرایط بحرانی، دشمن با انتشار شایعات، اخبار جعلی و پیام‌های هیجانی، سعی در ایجاد ترس و وحشت در جامعه دارد. آگاهی رسانه‌ای به مردم کمک می‌کند تا این پیام‌های ساختگی را شناسایی کرده و با اتکا به منابع معتبر، از تصمیمات عجولانه و رفتارهای پرخطر همچون هجوم به بازارها یا ایجاد آشوب‌های روانی جلوگیری کنند. به این ترتیب، آرامش نسبی در جامعه حفظ شده و فضای روانی برای مدیریت بحران مهیا می‌شود.
از سوی دیگر، سواد رسانه‌ای نقش مهمی در افزایش اعتماد عمومی به نهادهای مسئول ایفا می‌کند. زمانی که مردم می‌توانند منابع معتبر و رسمی را از منابع جعلی تشخیص دهند، به اطلاعیه‌ها و اخبار منتشرشده از سوی نهادهای حکومتی اعتماد بیشتری پیدا می‌کنند. این اعتماد، اساس همکاری اجتماعی و حفظ انسجام ملی در شرایط بحرانی است و از بروز تفرقه و نافرمانی مدنی جلوگیری می‌کند.
در جنگ‌های شناختی، دشمن از رسانه به‌عنوان یک سلاح قدرتمند برای جنگ روانی و عملیات اطلاعاتی استفاده می‌کند. با پمپاژ هدفمند اطلاعات، تلاش می‌شود جامعه به سمت یأس، خشم، ناامیدی و تفرقه سوق داده شود. شهروندانی که دارای سواد رسانه‌ای هستند، در برابر این تحریک‌های احساسی و فریب‌های ادراکی مقاوم‌تر بوده و کمتر تحت تأثیر جنگ روانی دشمن قرار می‌گیرند. به این ترتیب، قدرت دشمن برای ایجاد شکاف‌های اجتماعی کاهش می‌یابد.
همچنین، ارتقای سواد رسانه‌ای موجب تقویت روحیه جمعی و هویت ملی می‌شود. افراد آگاه به رسانه‌ها می‌توانند پیام‌های مثبت و تقویت‌کننده امید و همبستگی را شناسایی و بازنشر کنند. این اقدام به ایجاد یکپارچگی اجتماعی و هم‌افزایی ملی کمک می‌کند و جامعه را برای مقابله با بحران‌ها توانمندتر می‌سازد.
در کنار این موارد، سواد رسانه‌ای شهروندان را به سمت مسئولیت‌پذیری در فضای مجازی هدایت می‌کند. فردی که از سواد رسانه‌ای برخوردار است، نه‌تنها شایعات را بازنشر نمی‌کند، بلکه در تصحیح اخبار غلط و هدایت دیگران به سمت منابع موثق نقش فعال ایفا می‌نماید. این رفتار جمعی، آرامش روانی جامعه را تقویت کرده و زمینه‌ساز افزایش امنیت اطلاعاتی کشور می‌شود.
در مجموع، در شرایط جنگ به‌ویژه در جنگ‌های شناختی و اطلاعاتی، سواد رسانه‌ای یک سپر دفاعی نرم برای جامعه به‌شمار می‌رود. این مهارت نه‌تنها از فرد در برابر فریب اطلاعاتی محافظت می‌کند، بلکه باعث ارتقای تاب‌آوری جمعی، کاهش آسیب‌های روانی و حفظ انسجام ملی می‌شود. به بیان دیگر، هر شهروند باسواد رسانه‌ای، یک مدافع امنیت نرم کشور است که با درک و تحلیل آگاهانه پیام‌های رسانه‌ای، نقش مؤثری در حفاظت از جامعه و تقویت مقاومت ملی ایفا می‌کند.
دیدگاهتان را بنویسید